DTTU0210

Son yıllarda tam seramik sis- temleri, değersiz metal alaşım- ların altyapısını oluşturduğu metal destekli seramik restoras- yonlarla karşılaştırıldığında, ar- tan biyolojik uyum ve estetik beklentiler sayesinde hem he- kim hem de hastalar tarafından ilgi odağı haline gelmiştir. Bu düşünceyle sanayi sektöründe sıklıkla kullanılan Cad/Cam sis- temleri diş hekimliği dalında da kullanılmaya başlanmıştır.(Pro- cera, Lava, Everest, Cercon, Ce- rec 3D...) Cad/Cam konsepti belirli aşamaları içermektedir: 1- Dataların bir scanner ta- rafından kaydedilmesi: Dental geometrinin dijital data haline dönüştürülme- sidir. 2- Bu dataları uygun resto- rasyon haline getirecek yazılım. 3- Sonuç restorasyonu orta- ya çıkaracak üretim tek- nolojisi. Bu teknoloji restorasyonların üretim yeri açısından farklılıklar gösterir: 1- Chairside üretim: Hasta ba- şında tek seansta üretim ya- pılabilmesidir. 2- Laboratuvarda üretim: Kon- vansiyonel yöntemde olduğu gibi ölçünün laboratuvara gönderilip orada yukarıdaki 3 basamağın da uygulanması işlemidir. 3- Dataların belirli bir mer- keze gönderilerek üretil- mesi: İlk 2 basamağın labo- ratuvarda gerçekleştirilip 3. Basamağın uydu alıcısıyla bağlantı kurulan bir mer- kezde gerçekleştirilmesi iş- lemidir. (Lava sisteminde olduğu gibi) Üretimde kullanılan blok materyalleri restorasyon tipi- ne,restorasyonun ağızdaki ko- numuna ve hekimin tercihine göre değişkenlik göstermek- tedir. Bu materyaller: 1- Metaller olabilir. Saf titan- yum, titanyum alaşımları ve krom-kobalt alaşımları ola- bilir. Bunlar implant üstü restorasyonlarda bar yapımı ya da metal destakli seramik restorasyon üretirken dö- kümden kaynaklanan büzül- meleri ve uyumsuzlukları engellemek ve pasif uyumu sağlamak amacıyla yapılır. 2- Rezin materyaller: Uzun sü- reli geçici restorasyonlar ola- rak kullanılırlar. Bazı du- rumlarda rezin materyalden restorasyonlar üretilip mar- jin adaptasyonundan emin olunup daha sonra maliyeti çok daha yüksek seramik bloklardan üretime geçil- mektedir. 3- Silika esaslı seramikler: İn- lay, onlay, veneer, parsiyel kron ve full kron yapımında kullanılmaktadırlar. Anterior ve posterior full kron yapımı- na 360 MPa’lık esneme daya- nıklılıkları sayesinde uygun- durlar.(1,2) Bu bloklar mo- nokromatik (tek renkli) ola- bildikleri gibi polikromatik de olabilmektedirler. Polik- romatik bloklar, silika esaslı seramiklerin translusent ya- pısına ek olarak dentin,mine ve minenin translusent kıs- mını taklit eden üç farklı renk birleşimi ile doğal diş rengine benzer özellikler gösterir. Bu bloklar chairside uygulamalarına bu özellikler sayesinde çok daha uygun- dur. Cam içeriklerinin fazla olması sayesinde hidroflorik asitle pürüzlendirilebilir ve adeziv simantasyonda oksit seramiklere oranla daha ba- şarılı sonuçlar verirler.(3,4) 4- İnfiltrasyon seramikleri: Bu seramik sistemleri son sert- liklerine ulaşabilmeleri için lanthanum cam infltrasyonu işlemine maruz kalırlar. Bu bloklar Vita In-ceram siste- minde mevcuttur. In-ceram spinell, in-ceram alumina ve in-ceram zirconia olmak üzere üçe ayrılır. 5- Oksit seramikler: Yüksek performans seramikleri ola- rak da adlandırılabilirler; a- Alüminyumoksit(Al2O3) : Bu seramikler pre-sinterize durumdadır ve restorasyon üretildikten sonra 1520o C de fırınlanırlar. Bu bloklar tek renkli olurlar (fildişi renginde) fakat daha sonra üzerine yığılacak porselen rengine göre Vita renklen- dirme likitiyle renklendiri- lirler. b- Zirkonyum oksit(ZrO2): Yüksek mekanik özellikleri sayesinde (esneme ve kırıl- ma dayanıklılıkları) kron ve köprüler için altyapı mater- yali hatta uygun endikasyon- da implantlar için abutment materyali olarak bile kullanı- lırlar. Yüksek ısıda tetrago- nal fazda olan zirkonyum oda sıcaklığında-yitriyum oksit(%3-%5) ile stabilize edilir. Zirkonyumun oda sı- caklığında monoklinik faza dönmesi oluşan çatlakların kar- şısına gerilme enerjisi olarak çı- kar. Çünkü bu değişin esnasın- da hacimde %4 oranında da bir artış görülür. Bu artış çatlağın stres yoğunluğunu azaltır ve bü- yümesini engeller. Bu değişim güçlenmesi(transformation strenghtening) denir.(5) Presinte- rize bloklar tornalama işlemin- den sonra, inFire HTC fırınında 1550o C de 6 saat fırınlanarak yaklaşık 900 MPa esneme daya- nıklılığına ulaşırlar. Cad/Cam sistemleri sayesin- de restorasyonlar endirekt ola- rak üretilebileceği gibi direkt olarak da üretilebilmektedir. Bu olanağı sağlayan tek Cad/Cam sistemi Cerec 3D ailesinin bir üyesidir. Cerec 3D sisteminin temelle- ri 1985 yılında Mörmann ve Brandestini tarafından atılmış- tır.(6) üretilen ilk makine(Cerec I) scanning ve tornalama ünite- sini tek bir ünitede toplamıştı fa- kat daha sonra 1994 yılında bu iki yapının birbirinden ayrıldığı Cerec 2 geliştirildi. 2000 yılında da Cerec 3 geliştirildi. Cerec 3’ ün inLab(2004’ te tanıtılmıştır) ve Chairside olmak üzere iki ünitesi mevcuttur . Cerec inLab konvansiyonel laboratuvar pro- sedürlerini bir kenara bırakmış ve insan kaynaklı sorunların aşılacağı bir sistem olmuştur.(7) Cerec inLab tarayıcısı laser sis- temi ile Sirona nın daha sonra geliştirdiği inEos(extraoral scanner) ise strip light projecti- on teknolojisi ile çalışır. Cerec 3 chairside ünitesinde intraoral scanner kullanılmaktadır. Bu ta- rayıcı intraoral bir parçadan gönderilen ışının diş üzerinden algılanan yansımasının dijital dataya çevrilmesi ilkesi ile çalı- şır. Yapılan bu işleme optik ölçü denir. Gönderilen ışının yansı- malarını engellemek ve görüntü Bilim & Araştırma DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı14 Dişhekimliğinde CAD/CAM Prof. Dr. Erdal Şahin, Dt. Nihal Özcan Hacettepe Üniversitesi Protetik Diş Tedavisi A.D Resim 1: Cerec inEos. Resim 5: Vita bloklar. Resim 6: inCoris Alumina ve zirkon- yum bloklar. Resim 7: inCoris zirkonyanın torna- lanmış hali. Resim 8: Zirkonya ve alumina blokların sinterleneceği in Fire HTC. Resim 9a: Hastanın kliniğimize başvurduğu durumdur. Resim 9b: Dişlerin prepare edilmiş hali. Resim 9c: Restorasyonların tornalanmış ve glazelenmiş hali. Resim 9d: Restorasyonların simante edilmiş hali. Resim 9e, f, g: Sırayla 35, 36 ve 37’nin tornalanmadan önceki son hali Resim 2: Chairside intraoral kamera. Resim 3: Cerec chairside ünitesi. Resim 4: Polikromatik bloklar. Sayfa 14DT