Dental Tribune Poland Edition, Wrzesień 2010, Vol.8 No.9

Opinie ORTHO TRIBUNE Polish Edition2 Ortodoncja to stomatologia holi- styczna – to prawda, bo jako my- ślący ortodonci nie leczymy wy- łącznie wady zgryzu, ale czło- wieka, który ma wadę zgryzu. Mamytudoczynieniazjednością umysłu, ciała i ducha, a lekarze ortodonci są pod tym względem w wyjątkowej sytuacji. Ortodonta, który nie traktuje pacjenta jako jednej całości (tzn. nie leczy holistycznie) rozmija się zpowołaniemlekarza.Takiepodej- ście nie jest niczym nowym – rela- cjepomiędzylekarzemipacjentem są przecież najważniejsze. Nie ma wątpliwości, że pacjent, który ufa swojemu lekarzowi prawdopodob- nie będzie czuł się lepiej niż ten, który mu nie ufa. Empatyczny i współczujący le- karz ma większe szanse na prowa- dzenie skutecznej diagnostyki i te- rapii niż ten, który tylko udaje współczucie lub nie jest zdolny do odczuwaniaempatii.Naszawiedza na temat alternatywnych metod le- czenia i „kojącej mocy cierpliwego barmana” sugeruje, że także w świecie stomatologii najlepszą opiekę zapewni zwykle ten lekarz, który traktuje swoich pacjentów jak integralne ludzkie istoty. Wierzę,żeprawdziwewyjaśnie- nie zależności pomiędzy relacją le- karz-pacjent i przebiegiem procesu zdrowieniaznajdujesięwstrefieme- tafizycznej.Jestraczejoczywiste,że pacjencizgłaszająsiędonaszeswoją historią, a ta historia jest ważna i po- winna być zrozumiana. Często suk- ces leczenia ortodontycznego mło- dego pacjenta wymaga włączenia w terapięcałejjegorodziny.Lekarzor- todonta jest jednym z oczek całej siecizależności,wktórejprzebiega– skutecznelubnie–leczeniechorego. Być może nasze zobowiązania dotyczą tylko pacjenta, ale ich wy- pełnienie z punktu widzenia praw- negowymagapowszechnegoprze- strzegania potrzeby zrozumienia i rozmowy.Oczywiście,niejestwła- ściwym postępowaniem leczenie jedynie objawów choroby. Lecząc w sposób holistyczny wiemy, że wada zgryzu jest najczęściej obja- wem innych problemów. Naszym zadaniem – jako lekarzy ortodon- tów – jest znalezienie źródła pro- blemów w celu uzyskania pożąda- nych i stabilnych efektów. Brzmitoniemalmistycznie,ale niech właśnie ten mistycyzm bę- dzieźródłemnaszejradości.Dzięki temu każdy ortodonta jest w pew- nym zakresie psychoanalitykiem, detektywem, szamanem, księdzem iprzyjacielem.Takiepodejściewy- maga od każdego lekarza bycia kompletną istotną ludzką, co jest romantycznym, ale również nie- zbędnym wymogiem. Tylko kom- pletna istota ludzka może leczyć innekompletneistotyludzkie,anie zawsze łatwo jest wymagać od ko- goś bycia taką istotą. Jest to jednak wymóg szczególnie istotny wobec tych lekarzy, którzy są tak skupieni na nauce, o tylu rzeczach muszą wiedzieć i mają tak bardzo mało czasu dla każdego pacjenta. Na brakuczasuwłaśniepolegaichpro- blem. Jak zatem sprawić, aby lekarz ortodonta stał się kompletny? Jak możemy radzić sobie skutecznie z istotami pełnymi sprzeczności – naszymi pacjentami? To jest wła- śnie istota bycia lekarzem! Niniejszy artykuł wstępny został zainspirowany esejem: Foster, C. (2009) „Why doctors should get alife”.JournaloftheRoyalSociety of Medicine, 102, s. 518-520. OT Ortodonci powinni uprawiać medycynę holistyczną DennisJ.Tartarow,USA Denis J. Tartarow „Wszystko było dobrze do czasu założenia aparatu ortodontycz- nego, a teraz chyba mam pro- blem ze stawami skroniowo- żuchwowymi” – w każdym gabi- necieortodontycznymtakiesytu- acje zdarzają się z alarmującą regularnością. Zaburzenia doty- czące stawów skroniowo-żuch- wowych są jednym z najczęściej występujących problemów i do- tykają każdego roku milionów ludzi. Pomimo powszechności wy- stępowania takich przypadków, tylkoniektóreznichsąprawidłowo diagnozowane i leczone. W więk- szości dolegliwości te powodują u pacjenta przewlekły ból. Widać to często w gabinecie ortodontycz- nym. Badania wykazują, że częstość występowania objawów i oznak ze strony stawów skro- niowo-żuchwowych to 35-72%. Zgodnie z informa- cjami zawartymi w arty- kule opublikowanym w American Journal of Or- thodontics and Dentofa- cial Orthopedics, więk- szość pacjentów leczo- nych ortodontycznie ma objawy lub oznaki ze strony stawów skro- niowo-żuchwowych. Jaka jest właściwa strategia postę- powania z tymi pacjentami? Wła- ściwa, tzn. taka, która pozwala uniknąć sytuacji, kiedy przyczyny problemu szuka się w procesie le- czenia ortodontycznego. Pacjenci i rodzice pacjentów są obecnie bardziej świadomi niż kie- dykolwiek i coraz trudniej przeko- naćich,żezaburzeniazestronysta- wów skroniowo-żuchwowych nie mająnicwspólnegozleczeniemor- todontycznym. Dostępne dane z piśmien- nictwa nie są jednoznaczne w kwe- stii wpływu różnych technik lecze- nia ortodontycznego – z ekstrak- cjamilubbezekstrakcjizębów–na rozwój i leczenie zaburzeń doty- czących stawów skroniowo-żuch- wowych. Zwykle jesteśmy świa- domiistnieniaproblemu,alenieza- wsze wiemy, jakie zmiany należy wprowadzić do schematów lecze- nia, aby uniknąć koncentrowania sięnastawachskroniowo-żuchwo- wych? Przyczyny i metody leczenia są obecnie przedmiotem gorącej dys- kusji. W kilku głośnych sprawach sądowych uznano nawet, że przy- czyną problemów ze strony sta- wów skroniowo-żuchwowych były ekstrakcje zębów. Przez lata w celu zapobiegania zaburzeniom w zakresie tych sta- wów ortodonci stosowali u pacjen- tów aparaty czynnościowe. Nie ma jednak technik usankcjonowanychwyni- kami badań naukowych, które potwierdzałyby słuszność tego, co każ- dego dnia robimy w gabi- necie. Czy stosowane techniki poprawiają, czy potencjalnie pogarszają sytuację w obrębie sta- wów skroniowo-żuchwo- wych? Musimy znaleźć odpowiednich specjali- stów, którzy zapewnią le- karzompraktykom odpowiednie wsparcie, skuteczniej- sze niż dotychczas. Zakres niniejszego artykułu odbiega znacznie od obszer- nych prac na temat za- burzeń dotyczących stawów skroniowo- żuchwowych, proble- mów czaszkowo- szczękowych i bólu mięśniowo-twarzo- wego. Jednak więk- szośćznichjestbardzo odległa od codziennych problemów spotykanych w gabinecie ortodontycznym. Lekarze ortodonci powinni wiedzieć, że ich absolutnym obo- wiązkiem jest pełne badanie każ- dego pacjenta w kierunku zabu- rzeń ze strony stawów skroniowo- żuchwowych. Podczas każdej konsultacji nowego pacjenta na- leży ocenić stan tych stawów oraz zadać pacjentowi pytania doty- czące występowania najczęst- szych objawów, takich jak bóle głowy, uszu i oczu, a także kla- syczne objawy zaburzeń we- wnątrztorebkowych. Zawsze może pojawić się pyta- nie, czy pacjent miał już jakieś ob- jawy przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego. Bez dokumenta- cji nie masz w takiej sytuacji nic na swoją obronę. Konieczne będzie także porównanie z wynikami ba- dań przeprowadzonych w trakcie i po zakończeniu leczenia ortodon- tycznego. Wielu ortodontów już to robi, ale powinno to stać się po- wszechną praktyką. Ortodontamożezawszebyćza- angażowany w problem dotyczący stawów skroniowo-żuchwowych. Nie ma dowodu na zależność po- między leczeniem ortodontycz- nym i chorobami stawów skro- niowo-żuchwowych, wiadomo jednak, że pozycja i czynność wy- rostków kłykciowych jest bezpo- średnio zależna od struktur wewnątrz jamy ustnej. Dlatego działania lekarza ortodonty mogą wywie- rać wpływ na stawy skro- niowo-żuchwowe. Jest to jednak kwestia anatomii, a nie prawa. Dlaczego zatem u tak wielu naszych młodych pacjentów występują za- burzenia stawu skro- niowo-żuchwowego? Czy to wczesna postać choroby degeneracyjnej? A jeśli tak, to dlaczego ten problem jest tak częsty? Nowateoriazaburzeńzestrony stawówskroniowo-żuchwowych– wygodnyrozejm • Zaburzenia dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych mogą być wywołane urazem stawów, który prowadzi do bólu w mię- śniach czaszkowo-szczękowych. • Nieprawidłowe nawyki mię- śniowo-czynnościowe: niemow- lęcy typ połykania, wtłaczanie ję- zyka między zęby i oddychanie przez usta powodują dystalizację i urażanie wyrostków kłykcio- wych 2.000 razy dziennie. Uraża- nie stawów skroniowo-żuchwo- wych rozpoczyna się we wcze- snym wieku i wyjaśnia częste występowanie dolegliwości ze Zaburzenia funkcji stawu skroniowo-żuchwowego a ortodoncja ChrisFarrell,USA Ë