DTTU0610

Çürük riski? Risk –bazlı diş çürükleri de- ğerlendirmesi kavramı, diş he- kimlerinin klinik bulgularla çü- rük riski durumunu sınıflandıra- bilecekleri ve ileride oluşabile- cek çürükleri önceden tahmin ederek, koruyucu uygulamalar ve tekrar çağırma sıklığını bu bilgiler kullanılarak daha uygun bir şekilde planlanabileceği ÖN- GÖRÜSÜNE dayanır. Çürük riski sınıflandırması için birçok tablo mevcut olsa da, çürük risk değerlendirmesi için geçerli ve uygun olarak gösteri- len tek bir sistem yoktur. Yine de, risk-bazlı çürük değerlendir- mesi, birey bazlı çürük takip sis- temine dayanan dental yakla- şımların başarısı açısından önemli ve pratik bir konsept- tir. Örneğin, düşük risk taşı- yan hastaların yakın zamanda yeniden çağrılması, hastalara bir fayda sağlamadığı gibi kli- nik kaynakları ve zamanı boşa harcamaktadır. Benzer şekil- de; yüksek riskteki hastalara daha sık verilmesi gereken ve daha yoğun-şiddetli koruyucu uygulamaların yapılamaması (takip edilmemesi) da, as- lında önlenebilecek diş çürüklerinin oluşma- sında ve sonuçta kli- nik restorasyon iş- lemlerinin gereksiz ve kontrolsüz artı- şına sebep olabi- lecektir. Risk tespi- tinde çocuk çok küçükse ve anne çü- rüğe yüksek oranda yatkın ise bebeğin risk değerlendirmesinde, anneden alınan basit diş anamnezi kolaylık sağlar. Yemek alışkan- lıkları, flor alımı, ağız hijyeni, dental servisler- den yararlanma, anne- nin diş dolgularının ko- num ve sayısı ile ilgili sorular annenin temel çürük potansiyeli ile il- gili göstergeler verebilir. Sık şeker alımı, dü- şük flor teması, zayıf ağız bakımı uygulamaları, dental hizmetlerden nadi- ren faydalanma ve/veya aktif çürük ve/veya ağzın her bölgesinde yaygın çok sayıda diş dolgusu annede yüksek risk olduğunu gös- terir. Annenin dental geçmi- şi bebeği ile direk bağıntılı olduğundan, pediatristlerin annenin diş yapısı ve diş eti dokularını incelemek isteme- si çok uygun bir işlemdir. Ayrıca klinik çalışmalar; annenin çürük prevelansı yük- sek seviyedeyse ikinci ve üçüncü çocukların erken çü- rük kolonizasyona daha yat- kın olduğunu bildirmiştir. Bu sebeple annenin sonradan doğan çocuklarının çürük oranı ve çürük riski önceki doğanlara göre daha fazla olabilir. Risk Kriterleri Genel anlamda EÇÇ oluşum riskinin değerlendirilmesinde kullanılan değişkenler (kriter- ler) şu şekilde sıralanabilir: • Anne, çocuk ve/veya diğer aile üyelerindeki diş çürüğü geçmişi, çocukta biberon çü- rüğü, erken çürükler. • Yüksek şekerli yada komp- leks karbonhidrat diyeti (örn, gece ve/veya bütün gün bo- yunca biberonla meyve suyu, şekerli içecekler, karışımlar). • Görünür plak, beyaz noktalar ve/veya çürük. • Düşük sosyoekonomik durum. • Özel sağlık bakım ihtiyacı (zi- hinsel ve bedensel engelli). • Premature/düşük doğum ağırlıklı doğan çocuk. • İlaçlar: şeker-tabanlı veya kaynaklı kuru ağız. • Önceki ya da mevcut çürükler. • Mine defektleri. • İçme suyunda flor olmaması. • Kronik bir sağlık problemi yada sürekli ilaç kullanımı. • Yetersiz miktarda florla etkileşim. • Kültürel faktörler (25). Kaynaklar 1. Berkowitz R. Etiology of nur- sing caries: a microbiologic perspective. J Public Health Dent 1996;56:51-4. 2. US Department of Health and Human Services. Oral Health in America: A Report of the Surgeon General. Rockville, MD: US Department of He- alth and Human Services, National Institute of Dental and Craniofacial Research, National Institutes of Health; 2000. 3. Christine Veschusio, Fluoride varnish application, March 2005. 4. Bailit H, Beazoglou T, Hoff- man, W Reisine, Strumwas- ser S, I. Dental disease and work loss. 1982. Final re- port to the Robert Wood Johnson Found 5. Burt BA. Prevention policies in the light of the changed distribution of dental caries. Acta Odontol Scand. 1998 Jun;56(3):179-86. 6. Chen M. Oral health of disad- vantaged populations. In Di- sease prevention and oral he- alth promotion. Cohen LK, Gift HC, editors. 1995. Co- penhagen: Munksgaard, pp. 213-306. 7. Bratthall D. Introducing the Significant Caries Index to- gether with a proposal for a new global oral health goal for 12-year-olds. Int Dent J 2000, 50: 378-384. 8. Bratthall D. Scand J Dent Res. Caries views and pers- pectives. 1992;100(1):47-51. 9. F. Savage, Jessica Y. Lee, Jo- nathan B. Kotch, ,William F. Vann, Jr, DMD, PhD Early Preventive Dental Visits: Ef- fects on Subsequent Utilizati- on and Costs Matthew. 10.Brown LJ, Lazar V. The eco- nomic state of dentistry. De- mand-side trends. J Am Dent Assoc. 1998;129(12):1685-91. 11. Bader JD, Rozier G, Harris R, Lohr KN, Dental Caries Pre- vention: The Physician’s Role in Child Oral Health , 1998. Systematic Evidence Review. 12.Savage MF, Lee JY, Kotch JB,VannWF,Jr. Early preven- tive dental visits: effects on subsequent utilization and c o s t s . P e d i a t r i c s 2004;114:e418-423. 13.Hale KJ. Oral health risk as- sessment timing and estab- lishment of the dental home. Pediatrics 2003; 111(5 Pt 1):1113-1116). 14. Ismail AI. Prevention of early childhood caries. Community Dent Oral Epidemiol 1998;26 (1 Suppl):49-61. 15. Asli Topaloglu-Ak, Ece Eden, Joe Frencken. Managing dental caries in children in Turkey - a discussion paper Published: 25 November 2009 BMC Oral Health 2009, 9:32 doi:10.1186/1472-6831-9-32. 16.Aydın A,Üç-Beş Yaş Grubu Çocuklarda Erken Çocukluk Çağı Diş Çürükleri ve Bes- lenme İlişkisi, Hacettepe Üni Sağlık Bilimleri Ens, Doktora Tezi,2007. 17. Gökalp S,Doğan BG,Tekçiçek M, Berberoğlu A, Ünlüer Ş,The oral health profile of 5,12 and 15 years old,Turkey 2004,Ha- cettepe Diş Hekimliği Fakülte Dergisi 2007;31(4):3-10. 18.American Academy of Pediat- ric Dentistry,American Board of Pediatric Dentistry, Colle- ge of Diplomates of the Ame- rican Board of Pediatric Den- tistry. 2003. Policy on early childhood caries (ECC):Uni- que challenges and treat- ment options. Pediatric Den- tistry 24(7):27–28, Li Y. 19.Dasanayake AP, Caufield PW, Elliott RR, Butts JT, rd. 2003. Characterization of maternal mutans streptococci trans- mission in an African Ameri- can population. Dental Cli- nics of North America 47(1):87–101. 20. Gussy MG, Waters EG, Walsh O, Kilpatrick NM. Early child- hood caries: Current eviden- ce for aetiology and preventi- on. J Paediatr Child Health. 2006;42:37-43. 21.Hallett KB, O’Rourke PK. Pat- tern and severity of early childhood caries. Community Dent Oral Epidemiol. 2006;34:25-35. 22.Ana Valéria Pagliari TIANO1, Suzely Adas Saliba MOI- MAZ2, Orlando SALIBA3, Nemre Adas Salıba3. Dental Carıes Prevalence In Chıl- dren Up To 36 Months Of Age Attendıng Daycare Centers In Munıcıpalıtıes Wıth Dıfferent Water Fluorıde Content J Appl Oral Sci. 2009;17(1):39- 44, ..... 23. G. M. Davies, F. A. Blinkhorn, J. T. Duxbury,3. Caries among 3-year-olds in Greater). 24. US Department of Health and Human Services. Oral Health in America: A Report of the Surgeon General. Rockville, MD: US Department of He- alth and Human Services, National Institute of Dental and Craniofacial Research, National Institutes of Health; 2000. 25.Rozier RG, Sutton BK, Baw- den JW, Haupt K, Slade GD, King RS. Prevention of early childhood caries in NorthCa- rolina medical practices: implications for research and practice. J Dent Educ. 2003;67(8):876–885. DT Bilim & Araştırma DENTAL TRIBUNE Türkiye Baskısı10 Doç. Dr. Ç. Türksel Dülgergil 1968 yılında Ankara’da doğdu. İlk-orta-lise eğitimini Anakara’da tamamladı. 1991 yılında Hacettepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nden mezun oldu. 1997’de aynı fakültenin Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı’nda doktora eğitimini tamamlayarak aynı yıl içinde Dicle Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’ne atandı. 2004’te Kırıkkale Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’ne geçiş yaptı. 2006 yılında doçent oldu. Halen aynı üniversitenin Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olarak çalışmalarına devam etmektedir. Evli ve 2 çocuk babasıdır. Yazar Hakkında Sayfa 9DT Araş. Gör. Dt. Hakan Çolak 1984 yılında Aksaray’da doğdu. 2002 yı- lında Marmara Üniversitesi Dişhekimli- ği Fakültesi’nde lisans eğitimine başladı. 2008’de mezun oldu ve aynı yıl Kırıkklae Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Diş Hastalıkları ve Tedavisi Anabilim Da- lı’nda araştırma görevlisi olarak göreve başladı. Halen aynı bölümde çalışmala- rını sürdürmektedir. Yazar Hakkında